Eind januari was ik een weekje op Schiermonnikoog. Voor het eerst in mijn leven alleen op vakantie, een soort retraite eigenlijk. Het was er heerlijk, ik genoot van de rust, de ruimte, het onbekende eiland en ik vermaakte me er prima met mezelf. En ik nam een groot besluit. Vond ik zelf. Alweer. Want het was nog niet zo lang geleden dat ik een vaste baan bij de overheid verruilde voor een groot avontuur: mijn eigen bedrijf Spiegelschrift. Als Spiegelschrijver wilde ik spiegelen: mensen helpen om nieuwe inzichten en ideeën te krijgen door te coachen én te schrijven. Aldus geschiedde, maar daar op Schier werd ik me ervan bewust dat er veel meer schrijven dan coachen in Spiegelschrift zit. En daarmee in mij. De belangrijkste opbrengst van mijn verblijf op Schier, mijn Schiermonnikoogst, was het besluit me in 2020 helemaal op het schrijven te gaan richten.

Ik maakte het besluit wereldkundig via social media, genoot van de ruimte die het me gaf, verlummelde wat tijd, ging nog een keer op vakantie (ditmaal verder weg en niet alleen) en kwam op vrijdag 13 maart terug in een totaal andere werkelijkheid. Nederland, net als de rest van de wereld, in de ban van corona, de pandemie die ons bewust maakt van het feit dat we allemaal met elkaar verbonden zijn. Het wereldwijde web blijkt vooral gemaakt van mensen die elkaar fysiek ontmoeten, sociale wezens als we zijn, en die elkaar niet alleen inspireren en sterker maken, maar ongelukkigerwijs ook ziek kunnen maken door de uitwisseling van een onzichtbaar virus. Een virus is een stukje erfelijk materiaal en eiwit, dat niet eens voldoet aan de formele criteria van ‘leven’, omdat het zich niet zonder tussenkomst van andere, wél levende wezens kan voeden en voortplanten.

Dat stukje niet-leven plant zich voort via mensen die contact met elkaar hebben, bewust of onbewust. Het virus floreert wanneer de mens als doorgeefluik en broedplaats fungeert, ook al beneemt het de laatste de adem. Bizar. Onwerkelijk. Zelfs voor een Spiegelschrijver schieten woorden tekort. Maar schrijven móet. Dat was waar ik op Schiermonnikoog achter kwam en waar ík bij floreer. Na een maand coronolethargie is het aan mij in actie te komen, met woorden als daden.

Ik vind taal fascinerend. Hoe fijn is het om je verstaanbaar te maken naar een ander, je zorgvuldig uit te kunnen drukken of zelfs een heel verhaal te vertellen? Taal kan ook voor veel verwarring zorgen. Kijk naar alle commotie rond de Nashville-verklaring. Deze in Amerika opgestelde verklaring is een soort leidraad die christenen moet helpen de vertaling van hun geloof naar praktisch handelen rond huwelijk en seksualiteit. Eerlijk is eerlijk, het is lekker overzichtelijk gemaakt in termen van wel-niet, goed-fout. Prettig voor mensen die niet teveel opties willen overwegen, veel minder prettig voor de mensen die niet in de goed-fout hokjes passen.

Vervolgens kwam er een Nederlandse vertaling van de verklaring en de samenleving liep onmiddellijk te hoop tegen de inhoud. De vertalers schrokken zich een hoedje. De reactie was dat het allemaal niet zo letterlijk was bedoeld en dat lezers hun tekst verkeerd interpreteerden. Zo lust ik er nog wel één. Bezint eer gij begint (waar komt die tekst eigenlijk vandaan?) denk ik dan. Inmiddels hebben ze zich teruggetrokken om te wenen, zo las ik in de krant, en wordt er gewerkt aan een inlegvel. Daarin gaan ze opnieuw uitleggen wat ze bedoelen. Ik verwacht dat elk woord nu op een goudschaaltje gewogen gaat worden, maar het gaat natuurlijk om het proces erachter. Wat willen ze nou eigenlijk wél zeggen?

Ik ben reuze benieuwd. Taal is de uitkomst van gedachten. Woorden kunnen wonderen verrichten, maar ook wonden maken. In mijn werk als coach én schrijver ben ik me voortdurend bewust van het mogelijk effect van de woorden die ik kies. Het is niet zo moeilijk een woeste kop boven een krantenartikel te zetten. ‘School moet uitwijken naar noodgebouw’ klinkt heel anders dan ‘Schooljaar start in tijdelijke unit”. Als ik tijdens het coachen maar blijf doorvragen op problemen van een team, komen ze waarschijnlijk minder snel tot oplossingen dan wanneer ik met hen naar verlangens en wensen op zoek ga. Mijn wens en verlangen voor 2019 is dat we meer wonderwoorden gaan gebruiken. Woorden waarin iedereen zich thuisvoelt.